Beste leider… Een mistig moeras

Beste leider, hoeveel focus ervaren mensen in jouw organisatie? Het blijkt essentieel voor de motivatie en de betrokkenheid van medewerkers.

Attention Deficit Disorder (ADD). Het lijkt wel alsof de helft van de klasgenoten van mijn kinderen het heeft. De beste beschrijving van de symptomen: storm in je hoofd. En daardoor grote moeite om je aandacht ergens bij te houden. Ik kwam de term ook tegen in een hele andere context: Strategic ADD. Oftewel: het onvermogen van organisaties om zich gedurende langere tijd op dezelfde doelen en prioriteiten te richten. Een prachtige analogie, die gebruikt wordt door Harvard professor Teresa Amabile in haar bijdrage aan McKinsey Quarterly: How leaders kill meaning at work. Haar onderzoek toont aan dat concrete vooruitgang boeken in werk dat ertoe doet de belangrijkste motivator voor medewerkers is. In veel organisaties blijken medewerkers het omgekeerde te ervaren. Hun werkend bestaan lijkt zich af te spelen in een mistig moeras: zij waden rond op de tast en hebben geen idee of hun geploeter ergens toe leidt.

Focus essentieel

Gebrek aan focus blijkt een belangrijke oorzaak van dat ‘moerasgevoel’. Werken is het leukst wanneer je heldere doelen hebt die je samen met anderen stap voor stap realiseert. In de ideale situatie hebben medewerkers een goed beeld van hun eigen rol en toegevoegde waarde in het grotere geheel. Ze werken prettig samen, doordat hun collega’s dezelfde doelen nastreven. En door langere tijd consequent vast te houden aan die doelen boeken ze vooruitgang en zien ze concreet resultaat van hun inspanningen. Organisaties die op die manier focus weten te creëren blijken ook de beste prestaties te leveren.

Amabile betoogt dat het creëren van focus in de eerste plaats een taak is voor het hoogste management. Ik merk zelf dat bestuurders die rol onderschatten en vaak niet beseffen dat hun organisatie aan strategic ADD lijdt. Vanuit een toppositie heb je al snel het idee dat de doelen en prioriteiten helder zijn. Maar naarmate je lager in de organisatie komt verliezen medewerkers snel het zicht op het grotere geheel. Het aantal doelstellingen en prioriteiten neemt exponentieel toe en de samenhang raakt verloren. Dat is jammer, want als bestuur kun je heel veel doen om te zorgen voor focus in je organisatie. Daarom is het hoog tijd voor een test.

Doe de ADD test: Hoe gefocust is jouw organisatie?

1. Heeft jouw organisatie een heldere ambitie voor de toekomst? En is dat een ambitie waar medewerkers warm voor lopen en voor willen werken? Of is het een abstracte management-ambitie? Meer hierover lees je hier.
2. Heeft jouw organisatie duidelijke prioriteiten? Ik bedoel hiermee niet jullie strategische agenda, die is vast duidelijk. Ik bedoel de twee of drie concrete zaken waarvan je wilt dat medewerkers er hun tijd en energie op richten.
3. Zit jouw senior management voldoende op een lijn over deze prioriteiten voor de organisatie? Of krijgen medewerkers in verschillende bedrijfsonderdelen verschillende boodschappen over wat belangrijk is?
4. Lukt het jullie om gedurende langere tijd de organisatie te blijven richten op die prioriteiten? Of komen er toch elke keer nieuwe doelen en initiatieven bij die ook belangrijk zijn?
5. Is er consistentie tussen die prioriteiten en wat mensen concreet zien gebeuren in de organisatie? De keuzes die jullie maken? De investeringen die jullie doen? De mensen die promotie krijgen? De projecten die belangrijk zijn? De projecten waar jullie mee ophouden omdat ze niet in lijn zijn met de prioriteiten?
6. Slagen jullie er in concrete voortgang te laten zien in het realiseren van de ambitie voor de toekomst? Merken medewerkers dat jouw verhaal hierover elk kwartaal concreter wordt? Of praat je na twee jaar nog steeds in de abstracties waarmee elk strategisch plan begint (zoals ‘we gaan de klant meer centraal stellen’)?
7. Wordt de uitvoering van het strategisch plan ook bewust afgerond? Of dooft de ene strategie langzaam uit om (meestal na een bestuurswissel) plaats te maken voor het volgende plan?

Als je op een paar van deze vragen nee hebt geantwoord bestaat er een grote kans dat ook jouw medewerkers rondwaden in het moeras. Dan is het hoog tijd om in actie te komen en bewust te gaan werken aan focus.

---

Beste leider…
Onder deze titel brengen we een serie van 10 klassieke blogs over leiderschapscommunicatie en change opnieuw uit. Michiel van Delden schreef ze in de afgelopen jaren, waarbij hij de belangrijkste lessen uit deze vakgebieden vertaalde naar de wereld van managers.